ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୩୦ ଜୁଲାଇ: ଚୀନାର ବିଶ୍ୱ ବିରଳ ପୃଥିବୀ ଉପାଦାନ ବଜାର ଉପରେ ଏକଛତ୍ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଭଙ୍ଗ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ Quad ଦେଶଗୁଡ଼ିକ—ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଭାରତ, ଜାପାନ ଓ ଆମେରିକା—ଏକ ସଂଯୁକ୍ତ ଆର୍ଥିକ ରଣନୀତି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ୱାଶିଂଟନ ରେ ଆୟୋଜିତ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ବୈଠକରେ ‘କ୍ରିଟିକାଲ ମିନେରାଲ୍ସ ଇନିସିଏଟିଭ୍’ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଛି, ଯାହାକୁ ବିଶ୍ୱ ଶିଳ୍ପ ଜଗତ ପାଇଁ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ବୋଲି ମନାଯାଉଛି।
ଚୀନାର ଏକଛତ୍ର ବଜାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ:
ବିଶ୍ୱର ୬୦% ବିରଳ ପୃଥିବୀ ଉତ୍ପାଦନ ଓ ୯୦% ଶୋଧନ କ୍ଷମତା ଚୀନା ନିଜ ହସ୍ତଗତରେ ରଖିଛି। ଏହି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଗାଡି, ପବନ ଟର୍ବାଇନ, ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ, ମିସାଇଲ ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପକରଣ ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ। ୨୦୧୦ ମସିହାରେ ଚୀନା ଜାପାନ ବିରୋଧରେ ଏହାର ରପ୍ତାନି ଉପରେ ନିଷେଧ ଲାଗିଥିଲା, ଯାହା ଶିଳ୍ପ ଜଗତକୁ ବେଶି ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା।
Quad ଦେଶମାନଙ୍କ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି:
Quad ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଏହି ବଜାର ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ କମାଇବା ପାଇଁ ଲିଥିୟମ୍, ଗ୍ରାଫାଇଟ୍, ନିକେଲ୍ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମୂଲ୍ୟବାନ ଖଣିଜ ଉପାଦାନର ବିକଳ୍ପ ଉତ୍ସ ବିକାଶ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଆମେରିକୀୟ ବିଦେଶ ସଚିବ ମାର୍କୋ ରୁବିଓ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କଲା ବୈଠକରେ ଚୀନା ବିରୋଧରେ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ ଓ ଆମେରିକୀୟ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ରାହମ ଇମାନୁଏଲଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବିତ “ଆଣ୍ଟି-କୋଏର୍ସନ କୋଏଲିସନ” ମଧ୍ୟ ବିଚାର ହୋଇଛି।
ଭାରତର ଭୂମିକା:
ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ପଞ୍ଚମ ସର୍ବାଧିକ ବିରଳ ପୃଥିବୀ ଭଣ୍ଡାର (୬.୯ ନିୟୁତ ଟନ୍) ରଖିଛି। ଏହି ଭଣ୍ଡାରକୁ ଦେଶୀୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଦିଗରେ IREL କମ୍ପାନୀ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରୁଛି। ଏହାସହିତ, KABIL ଆର୍ଜେଣ୍ଟିନା ସହିତ ଲିଥିୟମ ଯୋଗାଣ ସମ୍ମିଳନ କରିଛି ଓ ମିନେରାଲ୍ ସିକ୍ୟୁରିଟି ପାର୍ଟନରଶିପରେ ଯୋଗ ଦେଇଛି।
ଚୀନାର ନୂଆ ନିୟମ ଓ ପ୍ରଭାବ:
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ରପ୍ତାନି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ତଳେ ସାମାରିୟମ, ଗାଡୋଲିନିୟମ, ଡିସପ୍ରୋସିୟମ ଓ ଟେର୍ବିୟମ ସହିତ ସାତୋଟି ମୂଲ୍ୟବାନ ବିରଳ ପୃଥିବୀ ଉପାଦାନ ଉପରେ ଚୀନା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଣିଛି। ଏହା ଭାରତ, ଆମେରିକା, ଜାପାନ ଓ ଜର୍ମାନୀର ଅଟୋମୋବାଇଲ ଓ ଡିଫେନ୍ସ ଶିଳ୍ପକୁ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି।
କ୍ଵାଡ୍ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଆଞ୍ଚଳିକ ରଣନୀତି:
ଇଣ୍ଡୋ-ପାସିଫିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ମୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଢ଼ିବା, ଚାଇନାର ସାମରିକ ଅଗ୍ରାସନ, ସାଇବର ଆକ୍ରମଣ ଓ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ସଂପର୍କିତ ଚିନ୍ତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ବୈଠକରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇଛି।